Optekenen
Spellegies uut de oolde tied.
Vraogegesprek mit de ANBO-leden Et speulen in de kleutertied beston heufdzaekelik uut ‘buten speulen’. Op mien vraoge wat daor now krek mit bedoeld wodde. Was et antwoord; Now gewoon om huus speulen. De maegies speulden al wel mit poppen. D’r wodde husien speuld onder de hede of bi’j de takkebulte. Daor wodden potscharfies, kepot diggelgoed veur bruukt. Van de schoeletied wodden d’r een hiele protte spellegies nuumd.
Toppe zetten (tollen).
Aj’ gelok hadden, kreej’ een kochte tolle. Eers wodde d’r iene maekt van een hoolten klossien (van et ni’jgaoren) mit een spieker d’r in. Een kaele tolle wodde mit kriet van een kleurtien veurzien. As de tolle opzet was, wodde hi’j mit een stok mit daoran een schoeveter of een stokkien lint of touw an de gang hullen.
Hoepelen.
Bi’j de smid koj’ een hoepel maeken laoten. An zoe’n hoepel zat een ringien waoran dan weer de stok zat waor aj’ de hoepel mit lopen konnen laoten. Mit een fietsewiel en een stok mit een gaffel gong et ok best.
Kriejaan, Stompe schere.
Een tikspellegien. Et begon mit iene tikker, elkeniene die tikt wodde sleut an, op et ende kreej’ dan een hiele lange riegel.
Potverlos.
Een tikspellegien. D’r wodde een vierkaant tekend (de pot). Meerst in een hoek, zodaj’ mar twie ‘vri’je’ kaanten hadden. D’r weren twie tikkers. Wodde een kiend tikt, dan mos hi’j in de pot. De ere kiender konnen him weer vri’j kriegen deur him in de pot of te tikken.
Schipper mag ik overvaren.
Een tikspellegien. Op et schoelplein wodden twie strepen trokken, liefst een flink ende uut mekaander. De tikker ston in et veld tussen de beide strepen. De kiender stonnen mit een allen aachter iene van de twie strepen. Ze zongen;
Schipper mag ik overvaren?
Ja of nee?
As de schipper nee zee, dan wodde et nog een keer zongen.
Zee de schepper ja, dan zongen ze
Moet ik dan ook geld betalen?
Ja of nee?
Was et nee dan renden ze allemaole naor de overkaante.
De schipper perbeerde d’r zo vule meugelik of te tikken.
Over de strepe waj’ veilig.
Was et antwoord ja, dan reupen ze
Hoe?
De schipper bedochte een handicap. Bi’jgelieks hinkelen of aachtersteveuren lopen. Et was dan netuurlik makkeliker om of te tikken.
Parkhinkelen.
Bok-bok-hoeveel-horens.
Iene mos bokstaon tegen de mure. Een ere sprong op zien rogge en stak iene of meer vingers omhogens. Dan reup hi’j ‘bok-bok-hoeveel-horens’. Raodde de bok et goed dan mos de springer bok wezen. Was et verkeerd dan moch een ere springen.
Laantien pik. (Een slim geveerlik spellegien veur twie man)
D’r wodde een vierkaant tekend, dat weer in twienen dield wodde. Now koj’ deur ombeurten mit et mes te gooien jow stokkien laand vergroten.
Proppeschieten.
D’r wodde een proppeschieter maekt van vleerhoolt. Et pit mos d’r uut. Dan een mooi passend stokkien en jow proppeschieter was klaor. Een stokmennig proppies pepier an de iene kaante en et stokkien an de ere kaante en et gevecht kon beginnen.
Fluiten.
Bi’j de meitied wodden d’r fluities maekt van et hoolt van de sepiepe. (lijsterbes). Daor heurde een vassien bi’j. Jammer genog is dat nog niet boven waeter.
Doktertien speulen.
Tja wat vaalt daor over te zeggen. De meesters en de juffers wollen et niet hebben, mar ja…
Tiepelen.
Dit deej’ mit twie hoolties en een stok. Mar hoe et now eins mos, daor bin ’k niet goed aachter kommen.
Bokkienspringen.
Een spel zonder ende. D’r gong iene bok staon. De ere kiender sprongen d’r overhenne en gongen op heur beurt bok staon. Was iederiene west, dan moch de bok springen en dan degene die as twiede bok ston en zo wieder.
De warkgroep optekenen.
Reactie op de webside
We openden de webside van Makkinga en vonden tot onze verrassing "Optekend"
Wat komen er dan weer veel herinneringen van vroeger boven.
Bij het versje "Fluiten"kent Aaltje Dominicus-Mulder de tekst, zij is geboren in Oldeberkoop in 1931.
Zij vertelde dat als het liedje uitgezongen was de "hipperd"= de bast die je er af moest kloppen" los was.
Simpe sampe siepe
wanneer bin ie riepe
te Meie, te meie
as alle voegels eier'n legg'n
zullen wi'j ze kraek'n
zullen wi'j ze raeken
hipperd wi'j d'r nog niet of
slao'k je drie keer de kop er of
Kop kop bloed'n
bloed bloed varken
ried er mit naor Marken
ried er mit naor Ossensiel
Ossensiel staot in de braand
wie hebb'n dat daon
twie lose haenen
in Oosten en in 't Westen
waor alle kri'jen nesten
hipperd wi'j d'r nog niet of
slao ik je drie keer de kop erof.
Mijn zuster Geertje Iwema-Kooistra vertelde het volgende bij het spelletje "tiepelen".
Je gebruikte de stoeprand, een stuk steen of een blokje hout,je legde daarop een stok met gepunte uiteinden. Je nam dan een grotere stok en zwiepte
(tiepelen?) de stok met de punten zover mogelijk weg. Dit mocht niet meer van de juffen en meesters, want er was een kind in het oog geraakt door die
gepunte stok en het kind was ernstig gewond.
Hartelijke groeten:
A. Passchier-Kooistra, Zierikzee.
G. Iwema-Kooistra, Driehuis en A. Dominicus-Mulder, Alkmaar.