Leven in 1950 in Makkinge

Et jaor 1950, vuuf jaor nao de oorlog, dot em gelden as et jaor dat Nederlaand de voedselveurziening weer zo'n betien op peil hadde. Makkinge, as dorp dat hiervan leven mos, bluuide doe weer aorig op. Mit peilers as de botterfebriek en de koperasie.

De Botterfebriek:

,,De Eendracht,, hadde in 1950 176 leden, die 7.294.493 kg. melk mit een middeld vetpercentage van 3.86 percent toeleverden. Dit was mar liefst 24.2 percent meer as in 1948.

Van disse melk wodde d'r de volgende soorten keze maekt:

Edammer 40+ 52.675 stoks.
Komijnen Edammer 40+ 527 ,,
Goudse volvette 62.988 ,,
Raandkeze 809 ,,
,, volvette 513 ,,

En an botter 116.134 kg.

In konsumptie brocht 88.232 lieter melk en 22.455 lieter soepe.

As anvullingsmelk wodde votbrocht:

volle melk 66.703 kg.
gestand. melk 295.165 ,,
ondermelk 247.560 ,,

Terogge brocht naor de boerkeri'je:

soepe 574.998 kg.
ondermelk 342.165 ,,
waai 5.918.893 ,,
spuling 34.870 ,,

Et risseltaot van ien en aander leverde de boer 22.86 ct. per kilogram of te wel 5,92 ct. per % vet op, wiels er een bedrag van f. 8.407,-- toevoegd wodde an de reserve.

Perseneel: In de febriek warkten 19 meensken, wiels er 3 op kantoor zatten.

Er wodde goed betaeld aj' kieken naor et feit, dat ze in et febriek zo'n veertig tot zessenveertig gulden in deweke hadden en op et kantoor zo’n dattig gulden.

De onderdirekteur hadde een jaorwedde van f. 3.070,-- en vri'j wonen, wiels de dirrekteur f. 2.500 + een kwat percent van et uutbetaelde melkgeld kreeg, en ok hi'j woonde vri'j.

Wisseling van de wacht:

Op vri'jdag de veertiende juli was er een feestlik gebeuren in de feesttente in Makkinge ter gelegenhied van et vertrek van direkteur Dijkstra. Disse het an et roer staon vanof de tied, dat de bestaonde haandkrachtfebriek omzet wodde in een deur stoom andreven febriek. (in 1908). As opvolger wodde R. Comello uut Beetsterzwaog antrokken. Hierveur oefende hi'j de funktie van assistent-dirrekteur in Garkesklooster uut.

Melkritten:

De melkriederi'je tot de 12e meie was uutbesteed an:

J. Post 't Oost veur f. 20,00(1x) en f. 24,00 (2x).
Y. Dekker De Middelboeren ,, 35,50 ,, 38,00 ,,
J. Stremler Buterheideveld 35,00 ,, 35,00 ,,
F. Bruinsma Veneboeren 47,50 ,, 50,00 ,,
M. Blomsma Nijeberkoop, 't Ronde 57,50 ,, 67,50 ,,.

Et bleek niet altied effen makkelik om hier meensken veur te vienen, getuge de volgende adverteensies in de Ni'je Ooststellingwarver:

Het Bestuur der Cooperatieve Zuivelfabriek te Makkinga wenst wegens ongesteldheid van de tegenwoordige aannemer aan te besteden voor het tijdvak junie 1950 - 12 mei 1951 het melkvervoer, de rit Nijeberkoop-Tronde. Voorwaarden ter inzage ten kantore van de fabriek, alwaar de inschrijving worden ingewacht voor of op de 20 junie. Het bestuur der Cooperatieve Zuivelfabriek te Makkinge vraagt een flink persoon die genegen is de melkrit Nijeberkoop-Tronde uit te voeren; van fabriekswege wordt een paard en wagen beschikbaar gesteld. Gegadigden hiervoor gelieve zich te melden voor 27 junie a.s. bij de directeur.

Anbesteding:

De vertimmering van et pekellekaal is bi'j onderhaandse inschrieving gund an J. Lemstra alhier veur de som van 23.846 gulden.

De C.A.V.:

De C.A.V. telde in 1950 221 leden, die goed weren veur een omzet van 3.688.455 kg; veur een bedrag van 538.452 gulden en 25 centen. Nao ofschrieving op 'e diverse heufden en risservering bedreug et netto winstsaldo f. 11.135,94. De omzet in voerspullen steeg mit 53 percent, wiels de omzet in ruwvoer daelde mit 23 percent.

As bestuurslid wodde herkeuzen Jan Johannes Schurer, wiels ok Jac. J. Bergsma herkeuzen wodde.

De Karke:

Wegens ziekte van de toenmaelige doomnee, ds. Middel, bin d'r niet zo vule preken hullen. De karkeraod het er wel alles an daon om hier in te veurzien en onder meer een beroep uutbrocht op Ds. P.N. Vellekoop, Nederlaands Hervormd predikaant uut Terwispel. Algemien wodde hoopt dat ds. Vellekoop dit berop annemen zol. (Hopen ... bulten stront) Et wodde em niet.

Hotel Schurer:

In Hotel Schurer vunnen in 1950 o.e. de volgende dingen plak:

Dorpswinteraovond mit een filmlezing over ,,Rubber,, op 9 jan.
Jaorvergeerdering C.A.V.
Sportklub Makkinge dreeide de film ,,Sportparade,, waorin verschillende sporten veur et locht kwammen. De vertraogde opnaomen gaven een duudlik bield van de juuste lichaams-hoolding en -beweging. De meerste meensken keken uut naor et diel, waor as een stok van de voetbalwedstried Holland-Belgie te zien was. Juust dit diel veul tegen; et is now ien keer een feit, daj' een voetbalwedstried muuilik op 'e film vaaste leggen kunnen.
Bazar meziekver. ,,Crescendo,, , disse is bezonder goed slaegd. D'r wodde een brutowinst van vufentwintighonderd gulden behaeld. Hiermit kunnen ze weer effen veuruut.
Uutvoering ,,Jong Leven,, Et kienderkoor zorgde veur een gezellige aovend, jammer dat disse zo weinig meensken trok.
Butengewone ledenvergeerdering begraffenisver. over et anschaffen van ni'je kleren veur de dreegers is besleuten an et bestuur een volmacht te verlienen, om een geldelikke liening an te gaon. Disse zal over een beparkt tal jaoren omsleugen wodden.
De koperatieve Boerenlienbaank hul heur algemiene jaorvergeerdering op 25 meert.
Bond van Staatspensioen afd. Makkinge vertoonde et tonielstok ,,Gebr. Kalkoen,, wederom.
V.V.V. Makkinge trok, in de maande mit Ronus Bouma, et gezelschop Barend van der Veen an mit et stok ,,In Heidepyk,,.Veurig jaor weren ze hier ok al west, mar doe was de opkomst mar maotig. Now was de zael tot an de hassens toe bezet en dat et pebliek stok en speulers wos te warderen, dee blieken.
Veur de afd. Makkinge van de P.v.d.A. & de agrarische kommissie van de P.v.d.A. Ooststellingwarf sprak Dr. Ir. A. Vondeling, lid van de twiede kaemer, over et onderwarp ,,Het ontwerp van de nieuwe pachtwet,,.
Brulloft Jan Koop Oosterhof en Grietje Bosma.
Brulloft Jan Aizen Bouma en A. Bouma-Hoekstra, 25 jaor trouwd.
Brulloft Dju Bijstra en J. Bijstra-van Dalen, ok 25 jaor trouwd.
Waeterschop ,,De Tjongervallei Z.Z.,, Makkinga,, vergeerdering van inlaanden op zaoterdag 20 meie.
N.V. Bouwkas Noordelijke Gemeenten:,,EEN EIGEN HUIS,, zweeft vule meensken as ideaol veur de oogen. Iene van de bouwkas gaf een volledige uutienzetting over et wark van de bouwkas.
Angifte veur de volksspeulen op vri'jdag 7 juli om 8 uure.
Priesuutrieking van de medailles veekeuring '49 op 21 augustus, wiels er ok de angifte veur '50 plak vienen kon.
,,Dorpswinteravonden Makkinga,,
Eerste aovend een boekbesprekinge deur H.K. Schippers uut Drachten over et boek ,, De Gouden Real,, van Jan Mens.
Verkoping: Netaoris Cammenga te Oosterwoolde verkocht pebliek t.v.v. Wed. J.L. Popping e.a. et burgerhuus no. 146, mit arf en grond te Makkinge ten oosten van de kunstweg naor Tronde, in huur bi'j W. v.d. Broek veur f. 145,00 per jaor, groot 6.30 aare. Kocht deur Jan Jans Oord veur de som van f. 3030,--.
Vergaerdering ,,Bond van Staatspensioen,, waorin Girbe Zwaagstra en Hendrik Bos herkeuzen weerden; ok wodde et veurstel daon om de vrouwlu as lid in te schrieven.
Tenielver. ,,Ontluikend Bloempje,, hul heur uutvoering op zundag veur ongetrouwden en donderdag veur donateurs mit et stok ,,Scherven,,.

Kefe' Dokter:

Schutjassen op zaoterdag 21 jannewaori.
Vergaerdering Begraffenisver. Makkinge 17 feberwaori.
Ledenvergaerdering Dorpsbelaangen Makkinge 2 meert.
Brulloft Sietze Jelle Hof en Geertje Brouwer.
Ledenvergaerdering Friese Mij. van Landbouw, waorin bespreuken de zommerexcursie.
Brulloft L. Brouwer en G. Brouwer-Tjassing.
Verkoping: Netaoris J.G. Tammens verkocht perfietelik t.v.v. G. Hermans, Amsterdam een z.g.a.n. burgerwoonhuus mit arf en tuungrond te Makkinge ten zuden van en an de weg naor Berkoop, tegere groot 4.72 aare, now in huur bi'j J. Haanstra. Laeter uut de haand verkocht.
Damclub vergeerdering 2 okt.; ni'je leden welkom.
Verkoping: Not. Cammena verkocht finaal pebliek et burgerhuus no. 146 mit arf en grond in huur bi'j W. van der Broek veur f. 145,00 per jaor. Groot 6.30 aare. Anveerding in genot van huur op 1 jannewaori. 1951. Beuden f. 2.850,00 Betaeling 2 jannewaori 1951. Kocht deur Jan Jans Oord veur de som van f. 3030,--
Verkoping: Netaoris J.G. Tammens uut Berkoop verkocht perfietelik veur de arven van Mej. Wed. L. Brouwer et dubbele woonhuus mit arf en tuungrond te Makkinge, ten zuden van en an de weg naor Berkoop, groot 28.55 aare in huur bi'j W. Vrind en E. Bos. Anveerding in genot van hure op 1 feberwaori a.s.

Pebliektrekkers:

Hardriederi'je: Ledenestefette op donderdag 26 jan. uutslag: 1. Roelof Boverhof, Appie Klosse en Jac. Donker. 2. Joh. Vrind, Ninke Bouma en Hendrik Bosma. 3. All. Middel, J. Sloot-Schurer en Geert Cats. 4. D. Wemer, S. Haanstra-Slofstra en Anne Schurer.
Moterterreinwedstrieden op 'e Prikkedam, zaoterdag 24 juni. Waor o.a. Albertus Slofstra uut Makkinge an mit dee. Entree volwassen personen f. 1,25, kiender tot 14 jaor 50 cent- belasting inbegrepen. Et gebeuren trok 5.000 bezukers, en de kaortverkopers hadden haanden vol wark om et pebliek te helpen.

Groot volksfeest en korfbalserie op 8 en 9 juli te Makkinge.

Zaoterdag 8 juni: tenielstok ,,De Zoon van Berkenhof,, Entree leden f. 1,50; niet leden f. 2,00.
Zundag: Korfbalseriedag mit vule bekende twelftallen, o.e. W.K. en W.W.M.D.
Beide daegen Orkest Theo Scheepstra
Bal in de feeststtente entree 75 cent.
Uutslag talholttrappen (maegies 14-17 jaor.) 1. Minke Tjassing. 2. Eppie Heida. 3. Tini Schotanus 4. Trijntje Kromkamp.
Uutslag dumperlopen (vrouwlu 17 - 30 jaor.) 1. Metje Bouma. 2. Janke Buitenga. 3. H. Bosma-Bergsma.
Uutslag fietsen mit hindernis (jongens 14-17 jaor.) 1. Th. Sloot. 2. Ate Schoppen. 3. Jan Bijstra.
Uutslag zaklopen manlu: 1. Joh. Houwer. 2. A. Conradi. 3. M. Wemer.
Uutslag stoelendaans vrouwlu: 1. Sijkje Liest. 2. Tini Schotanus. 3. Wietsche Betten. 4. Eppie Heida.

Jaormarkt Makkinge

anvoerd wodden 25 pinken en 2 peerden. Pebliek was d'r genog, zodat de zaekenlu ok niet te klaegen hadden.

Koenen:

De melk die leverd wodde an de botterfebriek is naor schatting ofkomstig van ongeveer 2650 koenen. De kontrolever. ,,Makkinga en Omstreken,, telde 126 leden, mit 1256 koenen. Et hoogste bedriefsgemiddelde kwam neer op 5547 lieter melk in 361 daegen; Et leegste op 2958 lieter in 279 daegen. De beste melkkoe gaf 8477 liter melk in 386 daegen, de minste koe gaf 3126 lieter melk in 293 daegen. bi'j de pinken resp. 5409 lieter in 371 daegen en 1884 in 299 daegen.

Eindles machine melken:

In een deur de Friese Mij organiseerde kursus, die geven wodde deur dhr. Bruggink uut Wageningen, wodden de getuugschriften uutreikt deur Drs. de Groot van de Friese maotschappi'j van lanbou.

T.B.C. en runderhorselbestrieding.

Now de perveensie Frieslaand zich in de winter van 1949-1950 vri'j maekt het van t.b.c. en oonse ver. 1 mei 1949 al vri'j was, vaalt allienig te vermelden dat de reageerders, die vunnen weerden bi'j et onderzuuk 49/50 opruumd binnen. Veur dit oprumen wodde een bedrag van f. 1.100,00 uuttrokken. Onderzocht bin 183 bedrieven mit 2677 dieren. Hiervan weren 57 twiefelachtig, 4 a-specifiek, 22 reageerders. en 2598 negatief. De Runderhorzelbestrieding is de leste twie jaor flink anpakt. Ok hier is er flink waarkt; twie rondgangen bin in 1949 deur R. Stelma en zeune daon. De laetere bestrieding is an de boeren sels overlaoten.

Over koegies en kalvies:

De t.b.c. bestrieding bi'j de meensken was doe der tied schienbaor aordig onder kontrole, zien et feit dat et Grune Kruus in de Ni'je Ooststellingwarver de volgende adverteensie opnam:

,,Het Groene Kruis te Makkinga biedt te koop aan een draaibare ligtent, zeer geschikt voor kippenhok. Te bezichtigen bij J. Lemstra, timmerman Makkinga,,.

Inenting en herinenting tegen pokken veur et dorp Makkinge op donderdag 16 febr. a.s. in et huus van dr. de Vries.

Inenting tegen diphterie Makkinge in de Eupenbaore Schoele.

Varkensfokver. ,,Midden Ooststellingwerf,, stelt vanof 1 meert bi'j berenhoolder S. de Kleine te Makkinge de beer no. 1780 beschikbaor. Dekgeld bi'j de eerste dekking te voldoen. f. 10,-

Koe dood: In Egypte is in zwaor kot en heftig onweer een koe van veehoolder Douwe Zwart deur de bliksem doodsleugen.

Repatrierende militair: Mit de Volendam (vermoedlike ankomst 22 meert a.s.) keert militair E. Wemer uut Indonesie terogge.

Kiend reddet: Ien disser daegen raekte et dochtertien van Harm Jongedijk in een onbewaekt oogenblik in de briede sloot, die et spuulwaeter ofvoert. Brugt Peper, die net van zien waark kwam, veul et op dat et vriendinnegien op de kaante van de wal ston te goelen. Peper bedocht zich gien mement en sprong geliek in et waeter en brogt de al bewustelose pork op et droge, waor as hi'j deur mond- op mondbeaodeming de haost weken levensgeesten weer wus op te wekken. Et kiend het d'r gien naodielige gevolgen an over hoolden.

Ekster-kuukens: Onlangs wisselden jongen uut oons dorp de brod van een peer krielkiepen mit vuuf ekstereier. Et het een hiele opgave west, mar et eksterpeer kweet em trouw van heur plicht mit as gevolg dat ien disser daegen 5 fleurige kuukens uut et ei kwammen. Al hoewel de eksters ok al et voeren in gang zet hadden en de kuukens bi'j de komst van de stiefoolden netties hun snaevelties eupenspeerden, geliek as dat past veur een voegeljong, het men et vuuftal toch mar een veiliger plak geven.

Bejaordenreise: De Oolde Vandaegen bin in twie autobussen en 6 luxe auto's op pad gaon. Ze gongen puntern in Giethoorn en hebben een bezuuk brocht an et museum Schoklaand. Et het een ieder zeer best voldaon.

De Meensken:

Makkinge telde in 1950, willekeurige telling, 1080 bewoners.

Appelsche telde doe de meerste bewoners n.l. 3485.

Oosterwoolde was goeie twiede mit 3238, wiels Langedieke et kleinst plakkien van oonse gemiente was mit 350 bewoners.

Et stemgedrag van de Makkingaasters bi'j de verkiezings veur de Perveensiaole Staoten op 26 april 1950:

Aantal stemmers in '50: 623 vergeleken mit '46: 628

P.v.d.A. 386 342

A.R.P. 41 52

C.H.U. 26 19

C.P.N. 10 54

K.V.P. 2 1

V.V.D. 80 69

Middenst.p. 56 -

Soc. Unie 20 -

St.Geref. P. - -

Ongeldig 46 39

Uutbrocht 567 577

Wat opvaalt, bin de vule ongeldige stemmen, ie moe'n echter niet vergeten, dat disse stemmeri'je verplicht was. Vandaor ok de opkomstciefers Bi'j mien weten alle in woners boven de 21 jaor.

Zo lag et er in 1950 henne, wie en wat veur meensken er doe woonden en waor as ze der mit doende weren, kriegen jow onder oogen in de volgende oddering.